Energetische Renovatieplicht in Brussel

Op 23 februari 2024 keurde het Brussels Hoofdstedelijk Parlement een ordonnantie goed die een verbod instelt op energieverslindende gebouwen. Deze beslissing werd vervolgens op 22 maart 2024 in het Belgisch Staatsblad officieel gepubliceerd. 

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voert "ten vroegste" vanaf 31 december 2025 een renovatieplicht in om de energieprestaties van woningen drastisch te verbeteren. Deze maatregel is onderdeel van een bredere strategie om gebouwen energiezuiniger te maken en zo bij te dragen aan de Europese klimaatdoelstellingen. Hieronder geven we een overzicht van wat deze renovatieplicht inhoudt en hoe jij je hierop kunt voorbereiden. 

Uit schattingen blijkt dat ongeveer 45% van de woningen in Brussel een energieprestatiecertificaat (EPC) heeft met label F of G, wat betekent dat ze zeer energie-intensief zijn. Het energieverbruik van gebouwen is verantwoordelijk voor meer dan de helft van de CO2-uitstoot in het gewest. Deze renovatieplicht komt daarom op een cruciaal moment om de bestaande uitdagingen aan te pakken.

Tot op heden was het EPB-certificaat enkel nodig bij verkoop of verhuur. Met de nieuwe Ordonnantie geldt de verplichting voor elk bestaand gebouw ongeacht of het over een transactie gaat.

Ten laatste vijf jaar na inwerkingtreding van de Ordonnantie moet iedere houder van een zakelijk recht – zoals (mede-) eigenaren, vruchtgebruikers, erfpacht- en opstalhouders – beschikken over een PEB-certificaat. Dit document geeft inzicht in het jaarlijkse energieverbruik, hernieuwbare energiegebruik en de CO²-uitstoot, en biedt aanbevelingen voor verbetering. Een EPB-certificaat heeft een geldigheid van 10 jaar.

Om de efficiëntie in mede-eigendommen te waarborgen, wijst de vereniging van mede-eigenaars een EPB-expert aan. Deze expert is verantwoordelijk voor het opstellen en actualiseren van certificaten voor zowel de privatieve kavels als de gemeenschappelijke delen.

Binnen tien jaar na de inwerkingtreding van de renovatieplicht en uiterlijk tegen 2033 moeten alle woningen een energieverbruik hebben dat lager ligt of gelijk is aan 275 kWh/m² per jaar. Dit komt overeen met energieklasse E. Woningen met een huidige energieklasse F en G zullen dus tegen die tijd energetische verbeteringen moeten ondergaan.

Twintig jaar na de inwerkingtreding en uiterlijk tegen 2045 moeten alle woningen voldoen aan een energieverbruik van maximaal 150 kWh/m² per jaar, wat overeenkomt met energieklasse C. Deze fase zal ook woningen met energieklasse D en E verplichten om verdere renovaties uit te voeren.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest biedt diverse ondersteuningsmaatregelen om eigenaars te helpen bij het uitvoeren van de nodige renovatiewerken:

Een groot deel van de Brusselse woningen bestaat uit appartementen in mede-eigendommen. Voor deze gebouwen is de Vereniging van Mede-eigenaars verantwoordelijk voor het uitvoeren van renovaties aan gemeenschappelijke delen, zoals daken en gevels.
Het gewest voorziet specifieke ondersteuning voor deze categorie, zodat ook zij aan de renovatie-eisen kunnen voldoen.

De renovatieplicht is een cruciale stap in de transitie naar een duurzamere en klimaatvriendelijkere samenleving. Door gebouwen verplicht te renoveren, wordt de CO2-uitstoot aanzienlijk verlaagd, wat direct bijdraagt aan het tegengaan van klimaatverandering. Daarnaast leidt een betere energie-efficiëntie tot lagere energiekosten voor de bewoners, omdat woningen minder energie verbruiken voor verwarming en koeling.

Verder verhoogt deze verplichting de waarde van woningen. In een markt waar duurzaamheid steeds belangrijker wordt, zijn energiezuinige woningen aantrekkelijker voor kopers en investeerders. Dit stimuleert niet alleen de vastgoedmarkt, maar moedigt ook verdere investeringen in duurzame renovaties aan.

Gebouwen die niet tijdig voldoen aan de EPB-eisen lopen het risico op administratieve boetes door Brussel Leefmilieu.
De bedrag van de boete wordt vastgesteld op basis van de oppervlakte van het gebouw en de afwijking tussen de vereiste en de behaalde EPB-score. Hierbij worden onder meer de thermische isolatie, de ventilatie, het totale energieverbruik, het risico op oververhitting en de netto energiebehoefte in aanmerking genomen.

In mede-eigendommen worden individuele mede-eigenaars die kunnen aantonen dat zij te goeder trouw hebben gehandeld en alle noodzakelijke stappen hebben ondernomen om de renovatiewerkzaamheden via de algemene vergadering te laten goedkeuren, vrijgesteld van boetes voor hun aandeel in de gemeenschappelijke delen.

De renovatieplicht in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vraagt om actie, maar biedt ook kansen om woningen energiezuiniger, comfortabeler en waardevoller te maken. Met de juiste voorbereiding en ondersteuning kunnen eigenaars bijdragen aan een duurzamere toekomst en tegelijkertijd profiteren van lagere energiekosten en een hogere woningwaarde.