Vlaanderen op weg naar een asbestveilige toekomst: de doelstellingen voor 2034 en 2040 uitgelegd
Asbest, ooit geprezen om zijn veelzijdigheid en duurzaamheid, is nu wereldwijd erkend als een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid. In Vlaanderen is de bewustwording over de gevaren van asbest de afgelopen decennia sterk toegenomen. Om deze uitdaging aan te pakken, heeft de Vlaamse overheid ambitieuze doelstellingen geformuleerd: tegen 2034 moeten de meest risicovolle asbesttoepassingen verwijderd zijn, en tegen 2040 moet Vlaanderen asbestveilig zijn.
Wat is asbest en waarom is het gevaarlijk?
Asbest is een verzamelnaam voor een groep van zes natuurlijke mineralen die bestaan uit microscopisch kleine vezels. Vanwege zijn brandwerende en isolerende eigenschappen werd asbest tot eind jaren '90 op grote schaal gebruikt in bouwmaterialen, zoals dakbedekking, gevelbekleding en isolatie. Echter, wanneer asbesthoudende materialen beschadigd raken of verouderen, kunnen de vezels vrijkomen en ingeademd worden. Dit kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, waaronder longkanker, asbestose en mesothelioom.
De Vlaamse asbestdoelstellingen: 2034 en 2040
In 2018 keurde de Vlaamse Regering het Actieplan Asbest-afbouw goed, met als doel Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken. Dit plan omvat twee belangrijke mijlpalen:
- Tegen 2034: Verwijdering van de meest risicovolle asbesttoepassingen, zoals asbestcementen daken en gevels, en niet-hechtgebonden asbesttoepassingen.
- Tegen 2040: Verwijdering van alle andere asbesttoepassingen in slechte staat.
Waarom deze deadlines?
De keuze voor deze deadlines is gebaseerd op de urgentie om de blootstelling aan asbestvezels te minimaliseren. Asbesttoepassingen in slechte staat vormen een direct risico voor de gezondheid. Door prioriteit te geven aan de meest risicovolle toepassingen tegen 2034, wordt de grootste dreiging eerst aangepakt. De uiteindelijke doelstelling voor 2040 zorgt ervoor dat ook de resterende asbesttoepassingen systematisch worden verwijderd, waardoor Vlaanderen asbestveilig wordt.
Wat betekent 'asbestveilig' en niet 'asbestvrij'?
Het streven naar een asbestveilig Vlaanderen betekent niet dat alle asbest volledig uit de omgeving verdwijnt. Sommige asbesttoepassingen, zoals ondergrondse leidingen, zijn moeilijk te verwijderen en vormen een minimaal risico zolang ze in goede staat verkeren. Daarom is gekozen voor 'asbestveilig' in plaats van 'asbestvrij'.
Wat betekent dit voor gebouweigenaren?
Voor eigenaars van gebouwen die vóór 2001 zijn gebouwd, zijn er enkele belangrijke verplichtingen:
- Asbestattest: Sinds 23 november 2022 is bij de verkoop van dergelijke gebouwen een asbestattest verplicht. Dit attest geeft aan welke asbesttoepassingen aanwezig zijn en in welke staat ze verkeren
- Inventarisatie tegen 2032: Tegen 2032 moet elke eigenaar van een gebouw ouder dan 2001 over een asbestattest beschikken, ongeacht of er een verkoop plaatsvindt.
Ondersteuning en subsidies
Om gebouweigenaren te ondersteunen bij de verwijdering van asbest, zijn er verschillende subsidies en premies beschikbaar:
- Mijn VerbouwPremie: Voor het verwijderen van asbesthoudende dak- of gevelbekleding in combinatie met isolatiewerken.
- Premie van Fluvius: Voor de plaatsing van zonnepanelen op een niet-verwarmd, niet-residentieel gebouw in combinatie met asbestverwijdering.